-Өнерсіз жан-өнегесіз, оның ешкімге де пайдасы тимейді. Ондайлар бұтасы бар да, көлеңкесі жоқ тікенді шоңайнаға ұқсайды. Өзіне де, өзгеге де пайдасыз болады.
-Егер адам текті асылзада әулетінен болса да, өнері болмаса, халықтың ізет-құрметінен мақұрым қалады. Нәсіл гауһарынан да, өнер өрнегінен де құралақан жанның тағдыры одан да жаман болады.
-Жаратылысың текті, асылзада, сұлу болғанға мастанба. Өйткені тектілік пен тән сұлулығы, өнерпаздық жан сұлулығымен толықтырылмаған жағдайда, ешнәрсеге де арзымайды. Ұлы дәрежелі болу шыққан тегіңе емес, ақыл-біліміңе байланысты.
-Ата-ананың қойған жақсы есіміне де есірме. Ол бір сыртқы сипаттан басқа ештеңе де емес. Қалайда сен өнерлі болып, жақсы атаққа ие болу үшін талаптан.
-Егер адам текті асылзада болғанымен, өнері болмаса, оны ешкім де елемейді. Бұл екі гауһарға бірдей ие болған адамды көрсең етегінен ұстап, қолыңнан шығарма. Мұндай жан жалпы халықтың қажетіне жарайды.
-Барлық өнерден сөз өнері жақсы екенін білгенің жөн, өйткені басқа жан-жануарлардан адам баласы он түрлі қасиетімен артық. Бұл абзал қасиет тек адамның бойында ғана бар. Оның бесеуі сыртқы тән дүниесіне жайласса, бесеуі ішкі жан дүниесінде жасырынған. Ішкі жан дүниеде: жаттап алу, оны ұзақ есте сақтау, қиялдау, ажырата білу, сөз сөйлеу, көру, иіс білу, дәмін тату, тітіргендіргіш сезімдер болады. Бұл қасиеттер басқа жануарларда да бар. Бірақ қасиеттер басқа жануарларда да бар. Бірақ адамдағы қасиетке тең келе алмайды.
-Адамзаттың ең абзал қасиетінің бірі-сөз сөйлей білу. Бұл жағдайды жете түсін де, жақсы сөйлей білуге үйрен: сыпайы, анық сөйлеуді әдет қылғайсың. Өйткені қандай сөзді айтуды әдеттенсең, тілің соны айтады.
-Сөзді өз орнымен сөйле. Орынсыз айтылған сөз жақсы болса да жаман көрінеді. Орынсыз айтылған артық сөз опық жегізеді. Егер сөйлеген сөзіңнен бір нәрсенің пайдалы исі сезіліп тұрмаса, ондай сөздің айтылмағаны жақсы.
-Қыңырлыққа әдеттенген кісіден бойыңды аулақ сақта. Өйткені қыңырлыққа әдеттенген жан туралыққа баспайды. Иір ағаш тезге салмай түзелмейді, жонбаса түзу болмайды.
-Жақсылық істеуден жалықпа. Және істеген жақсылығыңа өкінбе, өкінгенің өзіңе зиян. Біреуге жақсылық істеп, оның көңіл-күйі қаншалықты шат болса, сенің көңілің де соншалықты көтеріліп шадыман болар. Егер біреуге жамандық істеп, оның көңілін қапа қылсаң, сен одан да артық қапа боласың. Сен біреуге жамандық қылсаң саған да жамандық келеді.
(«Кабуснама» кітабынан).
|
