Сұрақ:
   Соңғы кездері Бұқаралық ақпарат құралдар материалдарында Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының шығармалары жайында жиі айтылып жүр. Осы ұлы ойшылымыздыңислам құндылықтары туралы туындылары жөнінде қысқаша болса анығырақ білгім келеді. Бұған не айтар едіңіздер.
Ғали Қайсанов
Өскемен қаласы

Жауап:
  Шындығында бұл жөнінде ақпараттар мол. Сауалыңызға орай сізге беретін жауабымыз филология ғылымының кандидаты әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дің доценті Самал Дәрібаевтің айтқанына дөп келіп отыр. Енді осыған орай,  ғалымның пікіріне назар салыңыз. («Аңыз Адам» №19, 2013ж)
Мәшһүр Жүсіп-қазақтың ұлы ойшылы, фольклортанушы, этнограф, тарихшы, философ, ақын, көп тілді білген ғұлама, әулие. Ол жастайынан өнер-білімге, әдибиетке құмар болып, халық жырлары мен қиссаларды жатқа білген. Алланың ерекше нығметіне бөленген ойшылды ел-жұрт «Мәшһүр» атады. Ол 1887-1890 жылдары Ташкент, Түркістан, Бұхара т.б. шаһарларға сапарға шығып, білімін толықтырады. Шығыстың классикалық әдебиетін жетік білген ғұлама артына талай ұрпақтың жан азығына айналар өшпес мұра қалдырды. Әсіресе, ислам құндылықтары туралы өлеңдерінде дін тарихы терең баяндалады.
 Мәшһүр Жүсіп ел аузында «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» лиро эпостық жырын, «Қамбар батыр», «Ер Тарғын», «Ер Көкше», «Ер Сайын», «Нәрік ұлы Шора батыр» т.б. батырлар жырын жазып алып, олардың ғылыми айналымға түсуіне зор ықпал етті. «Еділ-Жайық», «Еңсегей бойлы Ер Есім», «Алаша хан», «7 жасар Желкілдек», «Ер Төстік», «Екі патша» т.б. ертегілер мен көптеген ақындар айтысының небір тың үлгілерін де жинап, жүйеледі. Ақын ислам құндылықтары туралы жазған өлеңдерінде Құран аяттарын тәпсірлеп, ғалам жаратылысы, пайғамбарлар тарихы, Алла алдындағы парыздар туралы терең талдап жазды.
Әулие адам Жаратушысының  өзіне дарытқан нығметтерін ерекше жағдайларда ғана көрсетеді. Сондықтан мен оны жай қызықты оқиға деп қабылдамаймын.
  Мәшһүр Жүсіп қолжазбаларында көптеген ақын-жазушылардың өлең-қиссалары, дастандары болғандығын жоғары да айттық. Бұқар жырау, Ақан сері, Шернияз, Шөже, Орынбай, Шортанбай секілді сөз зергерлерінің де біраз туындыларын, ел тарихына қатысты шежірелер, діни өлеңдер мен нақылдар, күлдіргі сөздерді де хаттап, қағазға түсірген.
  Мәшһүр Жүсіп өркениетті елдер қатарынан орын алу үшін қазаққа қандай үлгі боларлық дерек болса, соны ел игілігіне айналдыру жолында еңбек еткен. Өз ұлтының болашағы үшін осылайша аянбай, жанкештілікпен еңбек етіп, ауыз әдебиеті үлгілерінен мол мұра қалдырған Мардан Байділдаевты атар едім.