Біздің қазақ халқы өзінің даласының кеңдігіне сай пейілінің дархандығы, құшағының ашықтығымен былайғы жұртты тәнті етіп, оларға үлгі-өнеге болып жүргендігі баршаға аян. Ол өзінің көңілінің жомарттығы әрі мәрттігі, берекелі қолының ашықтығымен де, өзгелерден оқшау тұрған ерекше құбылыс.
Әсіресе, өзінің ақтылы малында, киелі қазанында, қасиетті ас жаулығында беймезгіл келетін қонақтың еншілі сыбағасы бар деген түсінікті санасына мейлінше сіңірген ол қонақ күтуге келгенде алдына жан салмады. Тіпті құдіреттеніп кетеді. Бұл мінез үшін оны сөгетіндер де жоқ емес. Алайда келген мейманға жас ерекшелігі мен қадыр-қасиетіне сай көрсетілген сый-сияпаттың еш әбестігі бомаса керек. Керісінше оның астарында үлкен тәрбиелік мән-мағына бар.
Мәселен, ұлы қаламгер М.Әуезовтың айтуына қарағанда сыйлы қонаққа бас тарту дәстүрі дүние жүзінде Африкадағы бәдәуилер тайпасында және қазақтарда ғана сақталған көрінеді. Ал мұны «Қазаққа тән ерекшелік емес» деп көріңіз?
Десек те уақыттың өзгерісіне байланысты көп жақсылықтарымыз көмескіленді. Соған байланысты бүгінгі жастарымыз, тіпті үлкендеріміздің өзі де қонаққа қойылар табаққа ет салу дәстүрін біле бермейді.
Білмегендердің естерінде бола жүрсін деп, қонақтарға тартылар табақ түрлерін сіздерге ұсынып отырмыз.
Табақ тартқанда бастың тұмсығын табақты әкелген адам өзіне қаратып әкеліп, қойғанда оны ұсынған кісіге қаратып бұрып қояды.
Бас-құрметті қонақтың, ақсақалдың сыбағасы.
Сый табақ-бас, жамбас, қазы-қарта, жал-жая, құйрық, сүбе, жылқы, қой, сиыр еті.
Құда табақ-бас, жамбас, қазы-қарта, жал-жая, құйрық, сүбе, жылқы, қой, сиыр еті.
Құдағы табақ-жақ, қазы-қарта, қарын, тоқ ішек, асық жілік, жылқы, сиыр, қой еті.
Жеңге-табақ-асық жілік, сүбе, қабырға, мойын омыртқа, қазы-қарта, құйрық, өкпе, ұлтабар.
Беташар табақ-сүбе, төс еті, қарын, ащы ішек, құймышақ, мойын, омыртқа.
Күйеу табақ-төс, тоқпан жілік, қабырға, омыртқа еті, жылқының қазы-қартасы, жауырын, қой еті.
Қыз табақ-құймышақ, тоқпан жілік, беломыртқа, сүбе, қабырға, жүрек, жылқы, сиыр еті, қой еті.
Құрдас табақ-тоқпан жілік, омыртқа, сүбе, қабырға, қазы, құйрық.
Бала табақ-беломыртқа, қабырға, бүйрек, бақай, асық жілік, жылқы, сиыр, қой еті.
|
