(«Алтын
шаңырақ», №1, 2011ж)
Өзге ұлттың қыз балаларын қайдам, біздің қазақтың қыздарының құлағын тесіп
сырға салуы міндетті сияқты көрінеді. Құлағында сыңғырлаған сырғасы бар қазақ
қыздары ерекше сұлу, ерекше әдемі. Сырға таққан қыздарға ақындар өлең арнап,
сазгерлер сырлы ән шығарған. Ал біз осы қарапайым өмірде қыздың құлағын не үшін
тесетініне үңіліп көрдік пе? Жалпы, қазақ қыздарының құлағын қай жаста тескен?
Құлақ тесіп, сырға салып қоюдың не мәні бар?
Құлақ тесуде де тәрбие жатыр
Қазақта қыз баланың өміріндегі айтулы күн-құлағын тесу. Тоғыз жасты балиғатқа
толған кез деп айтады екен, ал жеті-қазақ үшін қасиетті санның бірі. Қыздың
құлағын көп жағдайда тек жеті жасынан бастап тескен. Тұлымшағы желбіреген
кішкентай қыз жеті жасқа дейін қуыршақ ойнаған болса, құлағы тесілгеннен кейін
мінез-құлқы бірден өзгереді. Осыдан бастап «сен енді сырғалы қыз болдың»,
«сырға таққан соң қыз санатына қосылдың , енді саған қуыршақ ойнау жараспайды»
деп оның құлағына жайлап сіңіре береді. Бұдан былай ол қуыршақтың орнына қолына
кесте алады. Ою оюды үйренеді. Құрт қайнатып, ірімшік жасап жатқан апаларына
көмектесіп, мән-жайын білмекке ұмтылады. Қыз баланың құлағын тек сәндік үшін,
әдемілікке бола теспейді. Бұл да-тәрбиенің бір түрі. Мұны қыз баланың ертеңгі
күні келін болуға дайындаудың алғашқы баспалдағы деп айтуға болады. Бұл-қыз
баланы ісмерлікке, шеберлікке үйретудің басы. Ұл баланы сүндетке отырғызған
сияқты, қыздың құлағын тесу де-бірдей, ата-анаға парыз болып саналады. Қызға
бүрмелі көйлекті құлағын тескен соң кигізетін болған. Осыдан соң-ақ ол өзін үлкен сезінеді, өзінің
өміріне қажетті тірліктердің барлығын үйренуге тырысады.
Жалғасы бар...
|