 Тамақты отырып, жейді. Бұл бапта үш үш түрлі отырып жеу, сүннет. Алғашқысы-екі тізесін бүгіп отырады, бірақ қарнын тізесіне тигізбейді. Екіншісі-оң тізесін көтеріп, сол аяғын бүгіп басып отыру. Үшіншісі- екі тізесін көтеріп қарнына жабыстырып отыру. Сүннетпен отырудың тағы бір түрі, тамақ жеген кезде аяқ киімді шешіп отыру, әрі етегі мен жеңін қайырып алу.
*Ас сыпыра мен дастархан үстіне қойып желінеді. Хан тақтаның (үлкен стол) үстіне қойып жеулеріне де болады. Ей, дәруіш біліп ал! Хан тақтаның үстіне тағам қойып жеу–патшалардың пейілі. Дастархан жайып тамақтану-ғажамдардың (арабтан басқа ұлттар) пейілі. Сыпырада тамақтану-арабтар пейілі.
*Ас ішетін ыдыстар ағаш немесе шыныдан болғаны сүннет. Алтын немесе күміс ыдыстармен тамақ ішіп-жеу, харам. Қорғасын, мыс секілді ыдыстардан тамақ жеу, мәкрух.
*Дастархан үстінде үлкен кісілер тамаққа қол салғанша, жастар қол салмайды. Егер, өзі үлкен кісілерден болса, онда басқаларды көп күттіріп қоймай тамаққа тез қол салады.
*Тамақ ішуді бастар алдында "бисмиллаһты…" толық айтады. "Бисмиллаһтан…" бұрын, былайша салауат айту мұстахаб: "Аллоһумма солли ъала Мұхамадин уә ъала әли әли Мұхаммадин уә тоййиб арзақана уә хассин ахлақана" мұнан соң барып "бисмиллаһты…" айтады. Хадис ғұламаларының шешімі: "бисмиллаһты…" айту уәжіб, ал оны дауыстап айту мұстахаб. Өзгелерге ескерту үшін "бисмиллаһты…" айтқан соң, тез тамақтануға кіріседі. Тамақтанып болған соң, тұзбен аяқтайды. Тұзды алған кезде: "Бисмиллаһи уәс-солату ъала Росулиллаһи",-деп айтады. Егер бір кісі тамақтанудың алдында "бисмиллаһты…" ұмытып, ортасында есіне түссе, "бисмиллаһи фи әууалиһи уә ахириһи",-деп айтады.
*Тамақты асықпай, абайлап ішіп жесін. Ұлықтар былай деп айтқан екен: Әр бір лұқмада (жұтынғанда) "Әл-қоййум, әл-қоййум",-десін. Тіпті бұл мүбәрак есімнің нұрымен жақындық әрі шындық болғай. Ақиқатында күш-қуат беруші, Құдай Тағаланың Өзі, тамақ күш-қуат беруші емес.
*Тамақты оң қолымен ішіп-жеу және үш саусақ; үлкен, ишара әрі орта саусақтар мен тамақ жеу сүннет, кейде бинсир (кіші) саусақты қосса да, болады. Ол сүннетке қайшы емес. Екі саусақпен тамақтануға тыйым салынады.
*Тамақты өз алдынан жейді, бірақ жеміс-жидекті қалаған жерінен алуға болады.
*Нан және нанның қиқымдарын ардақтайды. Нанды екі қолмен бөледі, егер нанды жегісі келсе, қолдың майын нанға сүртпесін. Нанның қиқымын немесе басқа тағамның қиқымы жерге түсіп кетсе, дереу түріп жесін. Оның қасиеті мен сауабы өте көп. Тастап жіберу тәкаппарлық, әрі астамшылық болады.
|
