Сұрақ: Қалай тамақтану жөнінде қысқаша, әрі толығырақ білгіміз келеді. Н. С. Өскемен қаласының тұрғыныЖауап: Сіздерге бұл жөнінде «Білгенге-маржан» деген айдармен жарияланған мына мақаламен танысуды ұсынамыз.Тамақ пен сусынды дұрыс пайдалану денсаулықты жақсартады. Шамадан тыс көп тамақтану, аш жүру, дұрыс тамақтанбау ауру-сырқауға ұрындырады. Қойдың еті-жылу мен әл-ауқатты арттырады, денедегі желді басады. Асқа тәбетті артырады.Ешкінің еті-ауыр, салқын.Сиырдың еті-салқын, майлы, желдің қызуын қайтарады. Жылқының еті-іріңді тоқтатады. Бүйрек пен белді желден тазартады.Тауықтың еті-ұрықты көбейтеді. Жарақат алған кезде пайдалы.Сиырдың еті—майлы, ауыр қызулы. Дене іскен кезде пайдасы өте көп. Асқазан, бүйректен, бел мен бастан ұстаған суықты шығарады. Балық-асқазан ауруларына ем. Тәбетті арттырады, көзге пайдалы, ірің мен жалқыншақты тияды. Жануарлардың аталықтарының кеуде жағының еті, аналықтарының бөксе жақ еті, буаздарының барлық еті ауыр болады. Малда аналықтардың, ал құстарда аталықтардың еті жеңіл. Қуырылған күріш тышқақтықты тияды. Сынған сүйектердің бітуіне көмектеседі. Дұрыс өнбеген күріштен немесе арпадан жасалған көже нәжісті қатырады.Сары май, жұлын мен іш май дәмді, ішкі ағзаны жұмсартады. Әлсіреген, шаршаған, ұрығы мен қаны әлсіз қарттар мен балаларға, желді шығаруға пайдалы. Жаңа сары май әл-ауқатты арттырады. Дененің қызуын қайтарады. Сүр май ақылынан адасқан, есінен айырылған, есінен танған адамдарға көмектеседі, жарақаттың жазылуына жақсы.Шыжғырылған май ойды өткірлейді, зейінді кеңейтеді. Жылу мен күш-қуат береді. Өмірді ұзартады.Сүйектің майы желді қуып, қуаттандырады. Іш май буындардың сырқатын, күйікті жазады, құлақ, бас, жатыр сырқаттарынан арылтады.Маймен тамақтанатын адамдардың ішкі қызуы артып, ағзасы тазарып, дене күші кемімей, сергек жүреді. Өңі де жақсы, әлді, қартайғанда да сергектігін жоғалтпайды.
Сиырдың сүті несеп ауруларына пайдалы. Ойды ұшқырлайды. Ешкінің сүті ентікпеге ем.Қойдың сүті желді қуады, бірақ жүрекке залалды. Сүттің соңғы сауыны (иіндісі) шырынға тең.Салқын су есінен танғанға, арақтан басы ауырғанға, құсқысы келгенге, дене қызуы артқанға, қан ауруларына, уланғанға көмектеседі.Қайнаған су денені жылытады, асқазаннан жалқыаяқты кетіреді.Тұзды тамақты көп жеу-шаштың түсуіне, ағаруына, әжімнің көбеюіне соқтырып, қуатты төмендетеді.Кәмшат Айдарханова. |
