Кәсіптік аурулар дегеніміз-адамның еңбек еткен ортасындағы ағзаға жайсыз әсер ететін факторлар әсерінен қалыптасқан дерттер. Мамандар бұл ауруларды этиологиялық принцип бойынша бес топқа бөліп қарайды.
1)Химиялық факторлар әсерінен туындаған аурулар. Бұған жедел-өтпелі және созылмалы улану мен оның салдары жатады. Яғни жұмыс барысында ағзаның жекелеген мүшелері мен жүйелері ауруға ұшырауы мүмкін.
2)Шаң-тозаң әсерінен болатын аурулар (дәнекерлеушілерде, тозаңды істейтіндерде болатын силикатоз, пневмокониоз-силикоз, металлоколниоз)
3)Физикалық факторлардан пайда болатын аурулар. Бұған вибрациялық, шудан электоромагнитті сәулелену мен таралған лазерлік сәулеленуден болатын дерттер, сәулелік ауру, атмосфералық қысымнан туындайтын кеселдер жатады.
4)Жүйке ширығуынан болатын аурулар.
5)Биологиялық факторлардан туындайтын дерттер. Бұған инфекциялық және паразитарлық аурулар жатады (туберкулез, бруцеллез, күйдіргі, тағы басқа).
Бұлардан бөлек кәсіптік аллергиялық аурулар (конъюктевит, жоғары тыныс жолдары аурулары, қолқа демікпесі, экзема, дерматит) және онкологиялық кеселдер (тері ісігі, қуық ісігі) де кәсіптік аурулар тізіміне кіреді.
Сондай-ақ жедел-өтпелі және созылмалы кәсіптік аурулар да болады. Жедел-өтпелі кәсіптік ауру бір жұмыс кезегінде қоршаған ортадағы химиялық немесе басқа да денсаулыққа зиянды заттардың әсерінен пайда болады. Ал созылмалы кәсіптік ауру осындай қолайсыз факторлардың жиі әсер етуінен туындайды.
Кәсіптік ауруларды анықтау үшін жұмысшыны ол жұмысқа кіріскен кезден бастап жоспарлы медициналық тексерулерден өткізіп тұру маңызды. Адамдар әртүрлі, олардың ағза мүмкіндіктері де әрқалай. Біреулер кәсіптік ауруға жұмыс барысында ұшыраса, енді біреулерде ол жұмыстан шығып, зейнеткерлікке кеткеннен кейін де пайда болуы мүмкін. Сондықтан мамандар адамның ауруы кәсіптік кеселге жататын-жатпайтынын анықтауда өткен-кеткенге дейін мән беріп, зерттеуге тырысады.
Ал кәсіптік ауруға шалдыққандарға тиісінше әлеуметтік, медициналық көмектер көрсетіледі.
Г. Әбенова.
|
